Azınlık Raporu gerçek oldu: Cinayetleri tahmin eden araç geliştirildi – Son Dakika Dünya Haberleri

İngiltere hükümeti, kişisel verilerden faydalanarak cinayet işleme potansiyeli olan kişileri belirlemeyi amaçlayan bir “cinayet tahmin” programı geliştiriyor. Programla birlikte araştırmacıların, suç mağdurları da dahil olmak üzere binlerce kişinin verilerini analiz ettiği ve şiddet içeren suçları işleme riski taşıyan kişileri tespit etmeye çalıştığı iddia ediliyor.

Başlangıçta “cinayet tahmini projesi” olarak adlandırılan bu programın adı, şimdi “risk değerlendirmesini iyileştirmek için veri paylaşımı” olarak değiştirildi. Adalet Bakanlığı, bu projenin kamu güvenliğini artırmaya yardımcı olacağını umuyor ancak projeyi “ürkütücü ve distopik” olarak tanımlayanlar da var.

Projenin varlığı, Statewatch adlı baskı grubunun keşfiyle ve Bilgi Edinme Yasası kapsamında elde edilen belgelerle ortaya çıktı.

Statewatch, herhangi bir suçtan mahkûm olmamış kişilerin verilerinin de proje kapsamında kullanılacağını öne sürüyor; bu veriler arasında intihar eğilimi bilgileri ve aile içi şiddetle ilgili detaylar da yer alıyor. 

“YALNICA ARAŞTIRMA AMAÇLI”

Hükümet ise, projenin bu aşamada sadece araştırma amaçlı olduğunu açıkladı. Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada da, programın “cinayet işleme riskini artıran suçlu özelliklerini gözden geçireceği” ve “cinayetle ilgili risk değerlendirmesini yapmak için alternatif ve yenilikçi veri bilim tekniklerinin keşfedileceği” belirtildi.

Bakanlık sözcüsü, projenin “ciddi suçların risk değerlendirmesini iyileştirmek için kanıt sağlamak” amacı taşıdığını söyleyerek şu açıklamalarda bulundu:

“Bu proje yalnızca araştırma amaçlı. Cezaevi ve Denetimli Serbestlik Servisi ile polis kuvvetleri tarafından tutuklu suçlulara dair mevcut veriler kullanılarak, denetimli serbestlikteki kişilerin ciddi şiddet suçları işlemeye ne kadar yatkın olduğunu daha iyi anlamamıza yardımcı olmak için tasarlandı. Konuya dair bir rapor, zamanında yayınlanacak.”

Ancak projeyi eleştirenler, kullanılan verilerin tahminlerin azınlık etnik gruplar ve fakir insanlar aleyhine önyargı oluşturacağı görüşünde.

Başbakanlık tarafından, Rishi Sunak döneminde başlatılan proje, 2015 öncesine ait Greater Manchester polisi verileri ve çeşitli resmi kaynaklardan alınan suç verilerini kullanıyor.

İşlenen veri türleri arasında isimler, doğum tarihleri, cinsiyet, etnik köken ve polis ulusal bilgisayarında kişileri tanımlayan numaralar yer alıyor.

ÖZEL BİLGİLER PAYLAŞILIYOR MU?

Statewatch’ın, masum insanların ve polise yardım için başvurmuş kişilerin verilerinin kullanılacağına dair iddiaları, Adalet Bakanlığı ile Greater Manchester Polisi arasında yapılan veri paylaşımı anlaşmasındaki bir bölüme dayanıyor. Bu anlaşmanın “paylaşılacak kişisel veri türleri” başlıklı kısmında, çeşitli suç mahkûmiyetlerinin yanı sıra, bir kişinin ilk kez mağdur olarak göründüğü yaş da listeleniyor. Ayrıca, kişinin polise ilk başvurduğu yaş da paylaşılacak veriler arasında yer alıyor.

SAĞLIK VERİLERİ DE GÜNDEMDE

Programdaki  “kişisel veri kategorileri” altında ayrıca, “öngörücü gücü yüksek olan sağlık verileri” de yer alıyor; bunlar arasında ruh sağlığı, bağımlılık, intihar, engellilik gibi durumlar yer alıyor.

“ÜRKÜTÜCÜ VE DİSTOPİK”

Statewatch araştırmacısı Sofia Lyall, programla ilgili açıklamasında “Adalet Bakanlığı’nın bu cinayet tahmin sistemini kurma çabası, hükümetin ‘suç tahmini’ sistemleri geliştirme niyetinin ürkütücü ve distopik bir örneği” dedi.

Lyall ayrıca, “Defalarca yapılan araştırmalar, suç ‘tahmin’ etmek için kullanılan algoritmaların doğası gereği hatalı olduğunu gösteriyor. Bu yeni model, ceza hukuk sisteminin temelindeki yapısal ayrımcılığı pekiştirecek ve büyütecektir” ifadelerini kullandı.

AZINLIK RAPORU FİLMİ NEYİ ANLATIYOR?

Tartışma yaratan teknoloji, Tom Cruise’un başrolde, Steven Spielberg’in de yönetmen koltuğunda olduğu Azınlık Raporu (Minority Report / 2002) filmine benzetildi.

Ünlü bilimkurgu yazarı Philip K. Dick’in kısa hikâyesinden aynı adla uyarlanan filmde, kahinler ve bazı teknolojik aygıtlar sayesinde cinayetleri daha işlenmeden önce fark edip suçluları yakalayan özel bir polis birimi konu ediliyor.