Ankara’dan “Arktik” açılımı: Spitsbergen (Svalbard) Antlaşması Türkiye açısından yürürlüğe girdi

7 Mart 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’yla, Arktik bölgesindeki Svalbard takımadalarının statüsünü belirleyen Spitsbergen (Svalbard) Antlaşması Türkiye bakımından yürürlüğe girdi. 9 Şubat 1920 tarihinde Paris’te imzalanan ve 1925 yılından bu yana yürürlükte olan Antlaşma, Norveç’in adalar üzerindeki egemenliğini tanımakla beraber, taraf olan üçüncü ülkelerin vatandaşlarına Svalbard takımadaları üzerinde mülk edinme ve ikamet ile balıkçılık ve madencilik alanlarında ticari faaliyetlerde bulunma ve bilimsel araştırma gerçekleştirme hakkı tanıyor.

MÜLK EDİNME VE OTURMA HAKKI

Türkiye’nin Antlaşma’ya taraf olmasıyla Türk vatandaşları ve şirketleri Svalbard takımadalarında mülk edinme ve oturma hakkı elde edecek. Adaların karasularında balıkçılık yapabilecek, denizcilik ve madencilik alanlarında ticari faaliyetlerde bulunabilecek. Ayrıca, Türk bilim insanları kurulacak Türk Bilim İstasyonu’nda bilimsel araştırma yapma, Türk öğrenciler Svalbard Üniversite Merkezi’nde eğitim alma imkanına erişecek.

BİLİMSEL VE EKONOMİK FAALİYETLER

Türkiye bu adımla, Arktik bölgesinin canlı ve cansız doğal kaynaklarından faydalanmayı ve bölgede gerçekleştirebileceği bilimsel ve ekonomik faaliyetlerini güçlendirmeyi hedefliyor. Bu çerçevede, Türkiye’nin Arktik Konseyi’ne gözlemci üye olma hedefi de muhafaza ediliyor. Öte yandan, Türkiye son yıllarda Arktik bölgesine yönelik başarılı bilim seferleri düzenliyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM) tarafından, Norveç’in münhasır ekonomik bölgesi ile Svalbard Adaları ve karasularında başarıyla icra edilen Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferlerinin dördüncüsü (TASE-IV) 26 Haziran-25 Temmuz 2024 tarihlerinde tamamlandı.